Ruồi lính đen là giải pháp bền vững trong chăn nuôi, giúp chuyển hóa rác thải hữu cơ thành nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng. Bài viết này sẽ hướng dẫn kỹ thuật nuôi, thu hoạch và ứng dụng ruồi lính đen trong chăn nuôi, đồng thời phân tích lợi ích môi trường và kinh tế của mô hình này.
Đặc điểm sinh học
Ruồi lính đen (RLĐ) trải qua sáu giai đoạn trong vòng đời khoảng 45 ngày: trứng, ấu trùng, sâu canxi, nhộng đen, kén và trưởng thành. Ở giai đoạn ấu trùng, chúng có màu trắng đục hoặc hơi vàng, sau đó chuyển sang màu nâu và đen khi trưởng thành. RLĐ trưởng thành có màu đen, giống ong bắp cày nhưng chỉ có hai cánh và không có ngòi châm.
Trứng RLĐ nở sau khoảng 4 ngày thành ấu trùng, kéo dài 14 ngày trước khi trở thành sâu canxi. Giai đoạn sâu canxi tồn tại trong 14 ngày trước khi chuyển sang nhộng đen, có màu trắng. Nhộng đen tồn tại trong 7 ngày trước khi phát triển thành kén. Sau 5 ngày, kén phát triển thành RLĐ trưởng thành. RLĐ trưởng thành được đưa vào buồng lưới để giao phối, sinh sản và sau đó chết.
Hướng dẫn nuôi ruồi lính đen
Chuồng nuôi RLĐ
Chuồng nuôi RLĐ cần xây dựng ở nơi cao ráo, dưới tán cây, tránh ánh nắng trực tiếp và gió lùa, không bị ngập nước. Chuồng có thể làm riêng hoặc kết hợp với chuồng gia súc, gia cầm, hoặc dưới sàn của chuồng gia cầm. Chuồng nên làm bằng cột bê-tông kiên cố và lợp mái ngói hoặc tôn, hoặc sử dụng vật liệu như tranh, tre hay rơm rạ, nhưng phải đảm bảo thoáng mát và không dột. Sử dụng nhà lưới để ngăn chặn chuột, chim, thằn lằn xâm nhập và ăn ruồi là tốt nhất. Mái chuồng cần lưới bền, chịu được thời tiết khắc nghiệt và mắt lưới nhỏ để ngăn ruồi bay ra ngoài.
Bể và lồng nuôi
Bể nuôi ấu trùng có thể làm bằng gạch, xi măng, tôn, hoặc nhựa với chiều cao khoảng 20 cm và diện tích khoảng 5m², phù hợp để nuôi 100g trứng RLĐ thành ấu trùng. Quy mô bể nuôi phụ thuộc vào điều kiện kinh tế và quy mô sản xuất.
Lồng nuôi sinh sản kích thước (rộng x dài x cao) 1 x 2 x 2,5 m, làm bằng lưới có lỗ dày và cửa khóa kéo (có thể dùng vải màn tuyn). Mỗi 3 bể nuôi ấu trùng cần 1 lồng lưới rộng khoảng 3m² để tái đàn.
Dụng cụ bổ sung
Chuẩn bị khay nhựa hoặc thùng xốp kích thước 40 x 60 cm để chứa kén trong lồng lưới sinh sản. Giá đẻ trứng dùng các tấm bìa cứng hoặc gỗ, mỗi giá gồm 6 thanh dài 40 cm, rộng 5 cm, dày 0,5 cm, khoảng cách giữa 2 thanh là 1 cm, dùng dây thít nhựa hoặc ốc vít để ghép lại.
Ủ trứng
Trứng RLĐ cần được ủ bằng bã đậu, bã bia, bã bánh mì hoặc cám gà. Tỷ lệ pha trộn 1:1 giữa hai loại thức ăn này sẽ tối ưu. Trứng nên mua từ các cơ sở uy tín để đảm bảo chất lượng và tỷ lệ nở cao. Sau 3-4 ngày ủ, trứng nở thành ấu trùng. Đổ ấu trùng lên bề mặt khay thức ăn đã chuẩn bị sẵn với độ ẩm 80% và độ dày không quá 5 cm. Hằng ngày, phun nước 2-3 lần để duy trì độ ẩm và đậy lưới để tránh ruồi, nhặng nếu ấp trứng ngoài nhà lưới. Sau 2 ngày, đưa ấu trùng vào bể nuôi.
Nuôi ấu trùng
Thức ăn của ấu trùng rất đa dạng: cám gạo, cám gà, bã đậu, bã bia, thức ăn thừa, phân gia cầm, rau, củ, quả, xác động vật, cá ươn, phế phẩm lò mổ, và các loại phân gia súc khác. Có thể sử dụng chế phẩm EM để ủ nguyên liệu thức ăn, giúp giảm mùi hôi và tăng hiệu quả nuôi. Trộn 1 lít chế phẩm EM thứ cấp với 20-25 kg nguyên liệu, đậy kín và ủ trong 1-2 ngày trước khi cho ấu trùng ăn.
Đảm bảo độ ẩm thức ăn từ 80-85% và theo dõi trạng thái thức ăn trong bể. Nếu thức ăn chuyển màu đen, ấu trùng đã ăn hết và cần bổ sung thêm thức ăn mới. Thức ăn cần được xay nhỏ, tốt nhất là dạng nhuyễn.
Ấu trùng phát triển trong 14 ngày thành sâu canxi màu trắng đục hoặc vàng đục, có thể dùng làm thức ăn cho gia súc, gia cầm và thủy sản. Sau 14 ngày tiếp theo, sâu canxi sẽ thành nhộng đen, và sau 7 ngày tiếp theo nhộng đen sẽ hóa kén. Trong giai đoạn này, ngừng cung cấp nước để ấu trùng lột xác thành nhộng. Để tách sâu đen và sâu trắng, đổ vào sinh khối thức ăn ướt hoặc phun sương tạo đường dẫn. Sâu đen sẽ bò theo đường dẫn vào dụng cụ đã chuẩn bị.
Nuôi ruồi trưởng thành và giao phối tái đàn
Khi ấu trùng hóa nhộng, thu nhặt kén và đặt vào khay trong nhà lưới. Khi kén lột xác thành ruồi trưởng thành, con đực và con cái sẽ giao phối. Sau 3-5 ngày, ruồi cái đẻ từ 400-800 trứng. Để dẫn dụ ruồi đẻ vào chỗ đã tạo sẵn, sử dụng thùng chứa các chất thải đang phân hủy như xác gia súc, gia cầm, bã bia, rượu, thức ăn công nghiệp, trái cây đã lên men. Pha thêm ít nước để hỗn hợp sền sệt và ủ chua trong 2-3 ngày trước khi dùng làm mồi nhử. Thay chất dẫn dụ mỗi 10 ngày.
Đặt các khay có mùi dẫn dụ vào lồng đẻ và đặt giá đẻ trứng lên trên. Ruồi sẽ tập trung giao phối và đẻ trứng ở những nơi có mùi phân hủy thức ăn và khe nhỏ khoảng 1 cm. Không đặt giá đẻ trứng ở nơi có ánh nắng trực tiếp. Nhiệt độ trong lồng lưới nên từ 30-32°C. Phun nước 3-4 lần mỗi ngày để duy trì độ ẩm và tăng khả năng sinh sản của ruồi.
Thu hoạch
Ấu trùng ruồi lính đen (RLĐ) được thu hoạch sau 25-35 ngày kể từ khi ủ trứng. Trung bình, 100g trứng có thể thu hoạch từ 250-300kg ấu trùng. Khi thu hoạch, dùng xẻng xúc hỗn hợp ấu trùng và bã thức ăn vào sàng để lọc, tách thức ăn thừa khỏi ấu trùng. Sàng nên có kích thước mắt lưới nhỏ hơn kích thước của ấu trùng để tránh ấu trùng lọt xuống dưới.
Ứng dụng ruồi lính đen trong chăn nuôi
Ấu trùng RLĐ được ứng dụng rộng rãi trong chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy sản. Có thể sử dụng ấu trùng trực tiếp cho gà, vịt ăn hoặc phối hợp với các nguyên liệu có sẵn như ngô, cám gạo, khoai, sắn để tạo thức ăn hỗn hợp với tỷ lệ 30% ấu trùng. Nếu không sử dụng hết ấu trùng, có thể sấy khô, bảo quản và dùng dần thay thế các nguyên liệu như bột cá, bột đậu tương, bột lạc trong khẩu phần thức ăn.
Phân của ấu trùng RLĐ còn có tác dụng cải tạo đất, bổ sung dinh dưỡng và vi khuẩn có lợi cho cây trồng.
Những kiến thức cơ bản về kỹ thuật nuôi RLĐ này có thể tham khảo và áp dụng để làm thức ăn chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy sản hiệu quả.
Tham khảo: hc.qdnd.vn
